امام صادق(ع) می فرماید :" معاشر الشيعه! كونوا لنا زينا و لا تكونوا علينا شينا، قولوا للناس حسنا، احفظوا السنتكم و كفّوها عن الفضول و قبيح القول"(امالی الصدوق، ص327).
ای جماعت شیعه! مایه زیور ما باشید و باعث عیب و ننگ ما نباشید. با مردم نیکو سخن بگویید و زبان هایتان را نگه دارید و از زیاده گویی و سخنان زشت بازشان دارید.
از این سخن بر می آید که اینکه کسی خود را شیعه بخواند و شعار ائمه اطهار(ع) را بدهد خود به خود ارزشی ندارد و حتی می تواند منفی نیز باشد. چرا که کسی که خود را شیعه معرفی می کند اما عملش ناپسند است، به مذهب لطمه می زند و آن را از چشم جهانیان می اندازد. امام صادق(ع) در حدیث دیگری می فرماید :"شیعه ما نیست، آن که به زبان دم از تشیع می زند اما در عمل برخلاف اعمال و کردار ما رفتار کند"(بحار الانوار، ج68 ،ص164).
و از آنجا که سخن و زبان بیش از امور دیگر می تواند لطمه بزند، چرا که نفرت می آفریند پس در دنباله حدیث به سخن نیکو اشاره شده است. سخن نیکو، به فرموده آن امام همام، آرام بخش جان است(همان، ج71، ص276). اما وقتی این سخن زشت و ناشایست می شود، به فرموده امام علی(ع) نفرت می انگیزد و کینه آور می شود(غررالحکم، ح2675).
پس جماعت شیعه با سخن نیکو و پسندیده است که مذهب را نزد جهانیان سرافراز می کنند و باعث آبرو و زینت آن می شوند و با سخن زشت و ناهنجار است که باعث وهن مذهب خود می شوند. اگر جهانیان از ملتی فقط فحش و ناسزا و شعار مرگ و لعنت و مانند آن را بشنوند فرهنگ و مذهب آن ملت در نظر آنان سقوط می کند.
فردی به نام مفضل سخن ملحدی به نام ابن ابی العوجاء را، که آموزه های اساسی اسلام را رد می کند، می شنود و خشمگین شده پرخاش می کند و به او ناسزا می گوید. ابن ابی العوجاء به مفضل می گوید اگر تو شاگرد جعفر ابن محمدی، او با ما اینگونه سخن نمی گوید، او گاهی بالاتر از این چیزها که تو شنیدی می شنود ، اما هرگز دیده نشده از کوره در برود و با ما تندی کند. او هرگز عصبی نمی شود و دشنام نمی دهد. او با کمال بردباری و متانت سخنان ما را می شنود. صبر می کند تا سخن ما کامل شود. او چنان به سخنان ما گوش فرا می دهد که گمان می کنیم تسلیم ما شده است. آنگاه شروع به پاسخ می کند و با مهربانی پاسخ ما را می دهد...اگر تو از اصحاب او هستی مانند او حرف بزن
(ر.ک.مطهری، مرتضی، داستان راستان، ج2، ص96).
این توصیه یک ملحد است که می گوید مشی و روش و منطق امام صادق را باید در پیش گرفت. حتی با ملحدان هم باید درست و متین سخن گفت. ناسزاگویی حتی به ملحدان شیوه امام صادق و ائمه اطهار نیست.
حتی به دشمنان در حال جنگ نیز نباید ناسزا گفت. در جنگ صفین امام علی(ع) می شنود که عده ای از اصحابش به لشکر شام دشنام می گویند. حضرت به آنان می فرماید:
"من خوش ندارم که شما دشنام دهنده باشید! اما اگر کردار آنان را یاد آور می شدید و گمراهیها و کارهای ناشایسته آنان را بر می شمردید به صواب نزدیک تر بوده و معذورتر بودید. شما باید به جای دشنام به آنان می گفتید: بار پروردگارا! خون ما و آنان را حفظ کن! بین ما و آنان را اصلاح نما! و آنان را به راه راست هدایت فرما! تا آنان که نادانند حق را بشناسند، و کسانی که با حق ستیز دارند دست بردارند و بازگردند(نهج البلاغه، خ206).
اگر اینها سخن و روش ائمه اطهار است، و اگر پایبندی به سخن و روش ائمه(ع) ملاک و معیار شیعه بودن است، به نظر می رسد که جامعه ما از آن فاصله گرفته است. خداوند ما را یاری دهد تا به جای به زبان آوردن نام این بزرگان در ابتدا و انتهای سخن خویش و به جای بزرگداشت صوری و ظاهری آنان، اندکی روش وشیوه آنان را در پیش گیریم. آنگاه جامعه ما در درون متین تر و آرام تر و از بیرون نزد جهانیان آبرومند تر و سربلندتر خواهد بود و ما زیور دین خواهیم بود، نه باعث لکه دار شدن چهره نورانی آن.
ای جماعت شیعه! مایه زیور ما باشید و باعث عیب و ننگ ما نباشید. با مردم نیکو سخن بگویید و زبان هایتان را نگه دارید و از زیاده گویی و سخنان زشت بازشان دارید.
از این سخن بر می آید که اینکه کسی خود را شیعه بخواند و شعار ائمه اطهار(ع) را بدهد خود به خود ارزشی ندارد و حتی می تواند منفی نیز باشد. چرا که کسی که خود را شیعه معرفی می کند اما عملش ناپسند است، به مذهب لطمه می زند و آن را از چشم جهانیان می اندازد. امام صادق(ع) در حدیث دیگری می فرماید :"شیعه ما نیست، آن که به زبان دم از تشیع می زند اما در عمل برخلاف اعمال و کردار ما رفتار کند"(بحار الانوار، ج68 ،ص164).
و از آنجا که سخن و زبان بیش از امور دیگر می تواند لطمه بزند، چرا که نفرت می آفریند پس در دنباله حدیث به سخن نیکو اشاره شده است. سخن نیکو، به فرموده آن امام همام، آرام بخش جان است(همان، ج71، ص276). اما وقتی این سخن زشت و ناشایست می شود، به فرموده امام علی(ع) نفرت می انگیزد و کینه آور می شود(غررالحکم، ح2675).
پس جماعت شیعه با سخن نیکو و پسندیده است که مذهب را نزد جهانیان سرافراز می کنند و باعث آبرو و زینت آن می شوند و با سخن زشت و ناهنجار است که باعث وهن مذهب خود می شوند. اگر جهانیان از ملتی فقط فحش و ناسزا و شعار مرگ و لعنت و مانند آن را بشنوند فرهنگ و مذهب آن ملت در نظر آنان سقوط می کند.
فردی به نام مفضل سخن ملحدی به نام ابن ابی العوجاء را، که آموزه های اساسی اسلام را رد می کند، می شنود و خشمگین شده پرخاش می کند و به او ناسزا می گوید. ابن ابی العوجاء به مفضل می گوید اگر تو شاگرد جعفر ابن محمدی، او با ما اینگونه سخن نمی گوید، او گاهی بالاتر از این چیزها که تو شنیدی می شنود ، اما هرگز دیده نشده از کوره در برود و با ما تندی کند. او هرگز عصبی نمی شود و دشنام نمی دهد. او با کمال بردباری و متانت سخنان ما را می شنود. صبر می کند تا سخن ما کامل شود. او چنان به سخنان ما گوش فرا می دهد که گمان می کنیم تسلیم ما شده است. آنگاه شروع به پاسخ می کند و با مهربانی پاسخ ما را می دهد...اگر تو از اصحاب او هستی مانند او حرف بزن
(ر.ک.مطهری، مرتضی، داستان راستان، ج2، ص96).
این توصیه یک ملحد است که می گوید مشی و روش و منطق امام صادق را باید در پیش گرفت. حتی با ملحدان هم باید درست و متین سخن گفت. ناسزاگویی حتی به ملحدان شیوه امام صادق و ائمه اطهار نیست.
حتی به دشمنان در حال جنگ نیز نباید ناسزا گفت. در جنگ صفین امام علی(ع) می شنود که عده ای از اصحابش به لشکر شام دشنام می گویند. حضرت به آنان می فرماید:
"من خوش ندارم که شما دشنام دهنده باشید! اما اگر کردار آنان را یاد آور می شدید و گمراهیها و کارهای ناشایسته آنان را بر می شمردید به صواب نزدیک تر بوده و معذورتر بودید. شما باید به جای دشنام به آنان می گفتید: بار پروردگارا! خون ما و آنان را حفظ کن! بین ما و آنان را اصلاح نما! و آنان را به راه راست هدایت فرما! تا آنان که نادانند حق را بشناسند، و کسانی که با حق ستیز دارند دست بردارند و بازگردند(نهج البلاغه، خ206).
اگر اینها سخن و روش ائمه اطهار است، و اگر پایبندی به سخن و روش ائمه(ع) ملاک و معیار شیعه بودن است، به نظر می رسد که جامعه ما از آن فاصله گرفته است. خداوند ما را یاری دهد تا به جای به زبان آوردن نام این بزرگان در ابتدا و انتهای سخن خویش و به جای بزرگداشت صوری و ظاهری آنان، اندکی روش وشیوه آنان را در پیش گیریم. آنگاه جامعه ما در درون متین تر و آرام تر و از بیرون نزد جهانیان آبرومند تر و سربلندتر خواهد بود و ما زیور دین خواهیم بود، نه باعث لکه دار شدن چهره نورانی آن.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر